Czy warunki życia na Podkarpaciu uległy poprawie?

PODKARPACIE. Urząd Statystyczny w Rzeszowie przygotował raport o warunkach życia ludności w województwie podkarpackim w latach 2013-2017. Przyjrzymy się zatem, czy poziom i jakość życia na Podkarpaciu uległy jakiejkolwiek zmianie.

Opracowanie GUS miało na celu ukazanie wybranych zmiennych charakteryzujących różne obszary mające wpływ na poziom i jakość życia społeczeństwa. Zawiera informacje m.in. z zakresu demografii, rynku pracy, budżetów gospodarstw domowych, edukacji, ochrony zdrowia i pomocy społecznej.

Przyrost naturalny

W latach 2013-2017 w województwie podkarpackim nastąpił niewielki wzrost liczby ludności. W okresie tym odnotowywano dodatni przyrost naturalny. Zmniejszył się odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym, wzrósł natomiast w wieku poprodukcyjnym. Zarówno na Podkarpaciu, jak również w Polsce sukcesywnie rosła liczba zawieranych związków małżeńskich.

Wiek środkowy (mediana) zarówno kobiet, jak i mężczyzn wstępujących w związek małżeński przesunął się o 0,7 roku w górę. Średnia liczba dzieci przypadających na kobietę systematycznie rosła, choć nadal jest jednak znacznie niższa od wskaźnika odnowy pokoleń wynoszącego 2,1 koniecznego do stabilizacji liczby ludności. Ludność województwa podkarpackiego, tak jak i kraju, systematycznie się starzeje. Zjawisko to dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet oraz w równym stopniu mieszkańców miast, jak i wsi.

Średnia gęstość zaludnienia województwa w 2017 r. wyniosła 119 osób na 1 km2 (w Polsce – 123). Wskaźnik ten wykazywał znaczne zróżnicowanie przestrzenne – od najwyższego w Rzeszowie oraz  w Przemyślu – odpowiednio: 1575 i 1339 osób/km2, do najniższego w powiatach bieszczadzkim i leskim – odpowiednio: 19 i 32 osoby/km2. W miastach województwa na 1 km2 przypadało średnio 730 osób, natomiast na wsi 75 osób.

Rynek pracy

W analizowanym okresie w województwie podkarpackim polepszyła się sytuacja na rynku pracy. Według wyników uzyskanych na podstawie Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w 2017 r. w relacji do 2013 r. w województwie podkarpackim, zaobserwowano wzrost zarówno współczynnika aktywności zawodowej (o 0,3 p.proc.), jak i wskaźnika zatrudnienia (o 3,7 p.proc.), natomiast stopa bezrobocia obniżyła się (o 5,9 p.proc.).

Zmniejszyło się (z 1079 do 932) obciążenie osób pracujących osobami niepracującymi. Odnotowano zmniejszenie udziału bezrobotnych do aktywnych zawodowo (z 14,3% do 8,4%), na rzecz pracujących, gdzie nastąpił wzrost (z 85,7% do 91,6%). W analizowanym okresie w województwie podkarpackim polepszyła się sytuacja na rynku pracy. Obserwowano tendencję zwiększania liczby pracujących, przy jednoczesnym systematycznym spadku liczby zarejestrowanych bezrobotnych i zmniejszeniu stopy bezrobocia rejestrowanego.

Współczynnik aktywności zawodowej w latach 2013-2017 wykazuje, że ponad połowa ludności w wieku 15 lat i więcej pracowała, bądź aktywnie poszukiwała pracy i była gotowa ją podjąć. W 2017 r. miernik ten dla województwa podkarpackiego wyniósł 56,5% wobec 56,4% w kraju. Oznacza to, że na każde 100 osób, które ukończyły 15 lat, 57 osób było aktywnych zawodowo, czyli miało pracę lub jej poszukiwało.

Sytuacja w gospodarstwach domowych

Na przestrzeni lat 2013-2017 przeciętna liczba osób pracujących w gospodarstwie domowym pozostała na zbliżonym poziomie. Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny przypadający na 1 osobę w gospodarstwach domowych w latach 2013-2017 zwiększył się o 25,7%, natomiast przeciętne wydatki były wyższe niż w 2013 r. o 7,7%.

Przeciętne wydatki gospodarstw domowych przypadające na 1 osobę w 2017 r. zamknęły się kwotą 941,91 zł i były wyższe niż w 2013 r. o 7,7%. Nie zmienia to jednak faktu, że były one najniższe w kraju i niższe aż o 9,9% od średniej dla Polski. Największą część tychże wydatków (96,1%) stanowiły wydatki na towary i usługi konsumpcyjne.
Opieka medyczna

W stosunku do 2013 r. wzrosła liczba lekarzy oraz pielęgniarek i położnych posiadających prawo wykonywania zawodu. W 2017 r. wskaźnik przeciętnego wykorzystania łóżek ogółem w województwie podkarpackim zmniejszył się w porównaniu z 2013 r. z 248 do 241 dni.

W województwie podkarpackim w 2017 r. odnotowano największą w Polsce liczbę położnych pracujących z pacjentem na 10 tys. ludności. W analizowanych latach wzrosła liczba osób leczonych w szpitalach. Zarejestrowano więcej porad lekarskich i stomatologicznych.

Ważnym czynnikiem wpływającym na jakość opieki zdrowotnej jest poziom kwalifikacji kadry medycznej. W 2017 r. liczba lekarzy specjalistów w województwie podkarpackim wynosiła 3135 – o 2,1% więcej niż w 2013 r. Wśród lekarzy dentystów specjalizację posiadało 13,9%. Na Podkarpaciu w 2017 r. było 1242 przychodnie w ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej prowadzącej świadczenia skierowane do osób, które nie wymagają leczenia w warunkach całodobowych lub całodziennych. W porównaniu z 2013 r. liczba przychodni zwiększyła się o 155 (o 14,3%).

Pomoc społeczna

Rozwija się stacjonarna pomoc społeczna. Zwiększyła się liczba placówek stacjonarnej opieki społecznej, jak i miejsc w tych placówkach. Jednak z każdym rokiem zwiększa się liczba osób oczekujących na umieszczenie w domach i zakładach pomocy społecznej. W latach 2013-2017 środowiskową pomoc pieniężną przyznano mniejszej liczbie osób (o 24,5%), mniej przyznano również świadczeń w formie niepieniężnej (o 30,9%).

W województwie podkarpackim w 2017 r., w ramach rządowego programu Rodzina 500+, świadczenia wychowawcze otrzymywało miesięcznie 147 tys. rodzin. Wielodzietne rodziny (z trójką lub więcej dzieci) dodatkowe wsparcie mogły uzyskać w ramach Karty Dużej Rodziny. Z tego programu w 2017 r. skorzystało ponad 31 tys. podkarpackich rodzin.

W 2017 r. świadczenia społeczne w województwie podkarpackim przyznano dla 96,7 tys. osób i było to 39,8 tys. osób (o 29,2%) mniej niż pięć lat temu. W skali kraju podkarpaccy beneficjenci pomocy społecznej stanowili 6,7%, najwięcej osób z tego typu pomocy skorzystało w województwie mazowieckim (11,8% ogółu osób w kraju), a najmniej w województwie opolskim (2,2%).  Wskaźnik osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej na 10 tys. ludności ukształtował się na poziomie 454 (w 2013 r. – 641).

Edukacja

W województwie podkarpackim obserwowany był spadek liczby studentów. Na przestrzeni lat 2013-2017 liczba studentów szkół wyższych zmniejszyła się o 21,0%. Zwiększył się natomiast odsetek cudzoziemców studiujących na terenie województwa podkarpackiego (z 3,2% w 2013 r. do 5,5% w 2017 r.). Wśród mieszkańców województwa rośnie liczba osób posiadających wykształcenie wyższe. W latach 2013-2017 pod względem przyrostu liczby takich osób Podkarpacie zajmowało 6. miejsce w kraju z przyrostem równym 18,7%.

Na terenie Podkarpacia w roku szkolnym 2017/2018 funkcjonowało 1109 szkół podstawowych, w których uczyło się 144,1 tys. dzieci, w tym 69,9 tys. (48,5%) stanowiły dziewczynki. Gimnazjów dla dzieci i młodzieży było 107, w których uczyło się 40,9 tys. uczniów. W wyniku reformy systemu edukacji, zakładającej stopniową likwidację gimnazjów, liczba szkół tego typu uległa znacznemu zmniejszeniu.

Nie sposób pominąć tutaj również negatywnego zjawiska takiego jak NEET (ang. young people neither in employment nor in education and training), dotyczącego osób młodych (15-24 lata) niepracujących, nieuczących się i niedokształcających. Na przestrzeni analizowanych lat odsetek takich osób co prawda zmniejsza się, ale w dalszym ciągu jego skala na Podkarpaciu jest większa niż w Polsce.



Pełny raporty dostępny TUTAJ.