Koncert symfoniczny: Karłowicz, Sibelius

SALA KONCERTOWA FILHARMONII PODKARPACKIEJ

ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARMONII PODKARPACKIEJ
MAREK PIJAROWSKI – dyrygent
PIOTR PŁAWNER – skrzypce

W programie:

• M. Karłowicz – Koncert skrzypcowy A – dur op. 8
• J. Sibelius – II Symfonia D – dur op. 43

Oba utwory zestawione ze sobą w programie należą do wybitnych pozycji późnoromantycznej muzyki. Mieczysław Karłowicz (1876 – 1909) herbu Ostoja – kompozytor i dyrygent, jeden z pionierów polskiego taternictwa, fotografik i publicysta, sławę zyskał dzięki refleksyjnym, pełnym dramatyzmu poematom symfonicznym, które otworzyły mu drzwi do sławy. U progu XX wieku Karłowicz skomponował pogodny, pełen liryzmu Koncert skrzypcowy A –dur op. 8. Partia solowego instrumentu pokazuje że młody kompozytor znał dobrze tajniki gry skrzypcowej. Zanim postanowił poświęcić się kompozycji marzył bowiem o karierze skrzypka, dlatego podjął naukę u wirtuoza skrzypiec – Stanisława Barcewicza, i to jemu poświęcił swój Koncert. Z tego samego roku (1902), co Koncert skrzypcowy Karłowicza pochodzi II Symfonia D – dur op. 43 fińskiego kompozytora – J. Sibeliusa (1865 – 1957). To utwór niezwykle emocjonalny w wyrazie, pełen kontrastów i różnorodnych pomysłów muzycznych. Pracę nad dziełem rozpoczął kompozytor w czasie kiedy miał już na swoim koncie sukcesy związanych z I Symfonią i poematem symfonicznym Finlandia. Był to też okres ciężkich osobistych przeżyć Sibeliusa spowodowanych śmiercią córki. Ukojenie znalazł kompozytor we Włoszech. Tam też zrodziły się jego pomysły do nowego symfonicznego dzieła. II Symfonii często przypisywano programowe treści, utożsamiając dzieło z walką Finlandii o niepodległość. Zaprzeczał jednak temu sam kompozytor. „Moje symfonie – pisał – są muzyką pomyślaną i wypracowaną autonomicznie, bez jakiegokolwiek treściowego podłoża. Jeśli o mnie chodzi, to muzyka zaczyna się tam, gdzie kończy się słowo”.

Marek Pijarowski

Urodzony we Wrocławiu. Podczas nauki w Liceum Muzycznym opanował grę na kilku instrumentach, m.in. fortepian (jako główny), skrzypce, obój i organy. Studia dyrygenckie (dyplom z wyróżnieniem) odbył we wrocławskiej Akademii Muzycznej u Tadeusza Strugały i uzupełniał je w latach 1971-1973 na Międzynarodowych Kursach Muzycznych w Weimarze, pracując pod kierunkiem znakomitego dyrygenta łotewskiego – Arvida Jansonsa. W roku 1977 uzyskał stypendium rządu austriackiego doskonaląc swe umiejętności u prof. Carla Oesterreichera w prestiżowej Hochschule für Musik und Darstellende Kunst. W tym czasie miał okazję bezpośrednio zetknąć się ze sztuką dyrygencką i osobiście poznać takich mistrzów batuty jak, Herbert von Karajan, Leonard Bernstein, Zubin Mehta, Georg Solti czy Claudio Abbado.

 Pracę etatową rozpoczął w 1974 jako asystent dyrygenta Filharmonii Wrocławskiej. W tym samym roku w grudniu wziął udział w II Ogólnopolskim Konkursie Dyrygenckim w Katowicach, na którym (będąc najmłodszym uczestnikiem) zdobył I nagrodę oraz specjalna nagrodę orkiestry Filharmonii Śląskiej. Sukces ten zaowocował licznymi zaproszeniami do wielu Filharmonii m. in. do Filharmonii Narodowej i WOSPR-u . W 1975 roku otrzymał stanowisko II dyrygenta, a w 1980 został powołany na stanowisko dyrektora naczelnego i artystycznego Filharmonii Wrocławskiej, którą kierował do 2002 roku będąc również w początkowym okresie odpowiedzialnym za organizację Międzynarodowego Festiwalu Oratoryjnego i Kantatowego “Wratislavia Cantans”. Współpracował także z Filharmonią Krakowską jako jej I dyrygent, a z Filharmonią Pomorska w Bydgoszczy związany był jako stały gościnny dyrygent tego zespołu. W okresie od 1980 do 2000 roku pełnił funkcję dyrektora artystycznego Festiwalu Polskiej Muzyki Współczesnej we Wrocławiu a w latach 1986-1987 także dyrektora artystycznego Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach.

 W latach 2002-2005 był dyrektorem artystycznym i I dyrygentem Filharmonii im. A. Rubinsteina w Łodzi a w latach 2007 – 2021 pełnił funkcję dyrygenta-szefa Orkiestry Symfonicznej Filharmonii im. Tadeusza Szeligowskiego w Poznaniu. Od 50 lat nieprzerwanie prowadzi ożywioną działalność dyrygencką koncertując ze wszystkimi orkiestrami filharmonicznymi radiowymi w Polsce. Wielokrotnie prowadził również koncerty z polskimi zespołami poza granicami kraju, m.in. z Filharmonią Narodową (Niemcy), NOPSPR-em (Hiszpania, Paryż), Filharmonią Krakowską (Francja), Sinfonią Varsovią (Hiszpania), Filharmonią Łódzką (Włochy, Hiszpania) oraz szereg tournée z Filharmonią Wrocławską, m.in. w Hiszpanii, Francji, Włoszech, Niemczech, Holandii. Dokonał wielu archiwalnych nagrań dla potrzeb Polskiego Radia. Współpracował ściśle z Eastern Music Festival w Greensboro w USA oraz Texsas Music Festival w Houston a także z Orkiestrą Prezydencką w Ankarze. Sztukę dyrygencką Marka Pijarowskiego mogli poznać melomani w większości krajów europejskich oraz w Egipcie, Izraelu, Kanadzie, Chinach, USA, Meksyku, Korei Płd. i na Kubie

. Od wielu lat związany jest z Akademia Muzyczną im. K. Lipińskiego we Wrocławiu, w której prowadzi klasę dyrygentury pełniąc jednocześnie funkcję Kierownika Katedry Dyrygentury oraz wcześniej – funkcję prorektora tej Uczelni. Jest inicjatorem, kierownikiem artystycznym i przewodniczącym Jury odbywającego się co trzy lata Ogólnopolskiego Konkursu Studentów Dyrygentury organizowanego przez wrocławską Uczelnię. W październiku 2006 r. objął stanowisko profesora dyrygentury w warszawskiej Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina), z którą związany był do 2019 roku. Pełnił funkcję przewodniczącego Jury Międzynarodowego Przeglądu Młodych Dyrygentów im. W. Lutosławskiego w Białymstoku. Był również jurorem Międzynarodowego Konkursu Dyrygenckiego im. G. Fitelberga w Katowicach. W roku 1997 z rąk Prezydenta RP otrzymał tytuł profesora sztuki muzycznej. We wrześniu 2021 Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu nadała Markowi Pijarowskiemu tytuł doktora honoris causa tej Uczelni. Odznaczony m. in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz złotym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Piotr Pławner należy do najwybitniejszych i najbardziej kreatywnych skrzypków swojej generacji. “Ten młody człowiek jest fenomenem, to prawdziwy geniusz. Jego gra jest fascynująca, przemyślana do ostatniego niuansu. O tej interpretacji można mówić tylko w superlatywach“ – pisze o artyście gazeta „Stuttgarter Zeitung“, The Times pisze »to wyjatkowy, nieskazitelny talent«, a Lord Yehudi Menuhin nazwał Piotra Pławnera skrzypkiem o fenomenalnych zdolnościach oraz jednym z najbardziej obiecujących talentów nadchodzącej ery.

Naukę gry na skrzypcach rozpoczął w wieku 6 lat. Na estradzie debiutował w dziewiątym roku życia. Studia ukończył z wyróżnieniem w Akademii Muzycznej w Łodzi. Po otrzymaniu stypendium Fundacji im. Henryka Szerynga w Monte-Carlo studiował w Bernie (Szwajcaria), gdzie w roku 1995 zostaje wyróżniony nagrodą specjalną “Tschumi-Preis“ za najlepszy dyplom solistyczny.

Artysta jest laureatem wielu konkursów i przesłuchań w kraju i za granicą. Najważniejsze z nich to zwycięstwa w X Międzynarodowym Konkursie im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu (1991), Międzynarodowym Konkursie w Bayreuth (1991), w Międzynarodowym Konkursie w Monte Carlo im. Henryka Szerynga (1994) 44. Międzynarodowym Konkursie ARD w Monachium (1995 – najwyższy laur przyznany w 55-letniej historii tego konkursu dopiero po raz trzeci). Piotr Pławner był stypendystą Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci, Fundacji Sztuki Dziecka, Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Fundacji im. Henryka Szerynga w Monaco. Wiele koncertuje w kraju i za granicą jako solista i kameralista. Występował w wielu krajach europejskich, krajach arabskich, Azji oraz obu Amerykach. Występował z takimi zespołami jak: orkiestry Bayerischen Rundfunk i Süddeutschen Rundfunk, Berner Symhonieorchester, Sinfonia Helvetica, Radio Kamerorkest Hilversum, Deutschen Kammerorchester, Sinfonia Varsovia, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach, Orchestre Philharmonique de Monte-Carlo oraz Netherlands Kammerorchester. Artysta współpracuje z najwybitniejszymi dyrygentami naszych czasów. Brał udział w licznych znanych festiwalach, takich jak: Braunschweiger Kammermusikpodium, Internationale Bachakademie Stuttgart, L`esplanade Saint-Etienne, Rheingau Festival, Printemps des Arts de Monte-Carlo, Internationale Festspiele Passau, Davos Festival, Grazer Frühling, Schlosskonzerte Thun, Musikfestival Braunwald oraz Al Bustan Festival, oraz w wielu prestiżowych koncertach organizowanych dla znanych osobistości ze świata polityki (H. Kohla, R. Süssmuth, R. Dreifuss, F. Cotti, Książę Monaco Rainer III) i z okazji ważnych rocznic i wydarzeń europejskich. Artysta występuje w takich salach koncertowych jak: Tivoli Hall w Kopenhadze, Liederhalle w Stuttgarcie, Herkules Saal w Monachium, Concertgebouw w Amsterdamie, Chatelet w Paryżu, Palau de la Musica Catalona w Barcelonie, Teatro Monumental w Madrycie, Tonhalle w Zurichu, Victoria Hall w Genewie. Piotr Pławner dysponuje rozległym repertuarem, począwszy od baroku po dzieła kompozytorów współczesnych (m.in. K. Penderecki, W. Lutosławski, E. Knapik, M. Feldman, S. Gubaidulina). Dokonał również wielu nagrań radiowych i telewizyjnych w Polsce, Holandii, Niemczech, Danii, Hiszpanii, Szwajcarii i Austrii, m.in. dla Polskiego Radia i Telewizji, TV Hilversum, TV i Radia Bawarskiego, TV Espana, Radio France, SDR, WDR, SWR, DRS oraz ORF. W ostatnich latach dokonał archiwalnych nagrań z Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach (koncerty skrzypcowe H. Wieniawskiego, K. Szymanowskiego, M. Karłowicza, S. Prokofiewa i R. Schumanna) oraz z Orkiestrami Süddeutsche Rundfunk i Bayerische Rundfunk, Mitteldeutsche Rundfunk. W swoim dorobku ma także kilka płyt kompaktowych z utworami polskich kompozytorów. Koncert na skrzypce, fortepian i kwartet smyczkowy E. Chaussona został nagrodzony nagrodą „Fryderyk 2005”. Płyta z utworami kameralnymi Karola Szymanowskiego otrzymała prestiżową nagrodę i została wybrana „Płytą Roku 1998“ przez miesięcznik „Studio”. W roku 2007 otrzymał za płytę z koncertami skrzypcowymi Szymanowskiego i Karłowicza znaczącą nagrodę „The Strad Selection“ za najlepsze wykonanie koncertów, przyznaną przez miesięcznik „The Strad“. W roku 2009 otrzymał „Fryderyka“, tym razem za płytę z utworami Karola Szymanowskiego i Pawła Kochańskiego, nagraną wspólnie z Wojciechem Świtałą.
Gra i talent Piotra Pławnera została wielokrotnie uznana przez międzynarodową krytykę. Jest zapraszanym jurorem w międzynarodowych konkursach muzycznych. Od 2006 roku jest prymariuszem światowej sławy kwintetu „I Salonisti“. W 2015 roku odznaczony brązowym Medalem Gloria Artis za zasługi w promowaniu muzyki polskiej za granicą. W 2021 roku uhonorowany srebrnym medalem Gloria Artis. Od sezonu koncertowego 2019/20 rozpoczął współpracę w roli kierownika artystycznego Śląskiej Orkiestry Kameralnej w Filharmonii Śląskiej w Katowicach. Od sezonu 2022/23 jest szefem artystycznym orkiestry kameralnej Capella Bydgostiensis w Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy. Piotr Pławner gra na skrzypcach T. Balestrieri.