Andy Warhol Przed i Po

Od 11 kwietnia do 16 czerwca 2024 roku w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie będzie można podziwiać twórczość Andy-ego Warhola.

Andy Warhol urodził się 6 sierpnia 1928 r. w Pittsburgu w Pensylwanii jako Andrej Varchola. Jego rodzice, Andrij (Andrew) Varchola i Ulija (Julia) Justyna Zavacka, byli imigrantami. Pochodzili z mniejszości grekokatolików łemkowskich (rusińskich) z wioski Miková, usytuowanej na północy Słowacji. Dziś w niedalekich Medzilaborcach istnieje Muzeum Sztuki Nowoczesnej gromadzące dzieła i pamiątki związane z artystą. Rzeszowska wystawa w całości oparta jest na zbiorach tego muzeum.

Postać i sama twórczość Andy'ego Warhola najbardziej kojarzą się z "wizualną lekkością" pop-artu, a mniej zajmowano się Warholem jako „całością”, tracąc tym samym ważne informacje o tym, kim i czym był Andy Warhol. Dopiero w ostatniej dekadzie zaczęto podejmować refleksję o jego swoistej "ontogenezie", przemianie od Andreia Varcholi do Andy'ego Warhola.  Pozornie może wydawać się, iż Andrej Varchola z rusińskiej Mikowej nie ma nic wspólnego z supergwiazdą Andy’m Warholem. Artystą ciągle komentowanym i budzącym zainteresowanie, twórcą obrazów przedstawiających puszki Coca-Coli, zupy Cambella, portretów znanych gwiazd oraz frapujących autoportretów.

Zamiarem twórców wystawy jest zaakcentowanie rodzimych korzeni w jego działalności. Stąd na ekspozycji zobrazowano relacje z jego matką - Julią Zavacką Varcholą, jego wczesną twórczość, jak również prace ze szczytowego okresu popularności.

Twórca koncepcji wystawy Michał Byćko relacjonuje: Ponieważ wciąż jesteśmy duchowo zaangażowani w święta Wielkiejnocy, celowo wymyśliłem projekt, aby czas zdrady, zmartwychwstania i zwycięstwa nad śmiercią był dla nas zarówno pamiątką, jak i nadzieją. Wierzę, że święte symbole i motywy, które Warhol twórczo "zmodyfikował" z dzieł starych mistrzów w ostatniej części jego życia, mają jakiś związek z jego wiarą w Boga i podziwem dla wschodniochrześcijańskiego rytuału bizantyjskiego. Projekt nie wyczerpuje wszystkich aspektów formalnych i ideowych twórczości człowieka, który twierdził, że "przybył znikąd", "nie wierzy w śmierć"..., ale mam nadzieję, że dostarczy on odbiorcy motywacji do głębszego poznania życia, działalności i filozofii Andy'ego Warhola.

Obecność wystawy w Rzeszowie to efekt współpracy Samorządowego Kraju Preszowskiego z Województwem Podkarpackim. W tym kontekście słowacki samorząd zaproponował, we współpracy z Muzeum Sztuki Współczesnej Andy’ego Warhola w Medzilaborcach, prezentację prac i artefaktów światowej sławy artysty w naszym regionie. Podjęta przez Marszałka Województwa Podkarpackiego Władysława Ortyla propozycja została przygotowana i będzie udostępniona publiczności poprzez zaangażowanie Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, instytucji kultury Województwa Podkarpackiego. 

Warto zaznaczyć, że Rzeszów i Podkarpacie dołączyło do zaszczytnego grona miejsc, gdzie wędruje wystawa poświęcona życiu i twórczości Andy’ego Warhola z uwagi na kompleksową modernizację muzeum w Medzilaborcach. Specjalną wystawę udostępniono wcześniej w Dubrowniku (Chorwacja), zaś po ekspozycji rzeszowskiej trafi ona do Nicei (Francja).

• kurator wystawy: Martin Cubjak, dyrektor Muzeum Sztuki Nowoczesnej Andy’ego Warhola
• autor koncepcji: dr Michał Bycko, kurator Muzeum Sztuki Nowoczesnej Andy’ego Warhola
• koordynator: dr Michał Rut, kustosz Muzeum Okręgowe w Rzeszowie