I Liceum Ogólnokształcące

Zespół popijarski w swym obecnym kształcie powstał w toku kilku kolejnych faz budowy. Kościół i klasztor zostały zbudowane w latach 1644-1649 przez muratora Jana Cangera. Ostateczny kształt i architektura budowli jest wynikiem przebudowy dokonanej na przełomie XVII i XVIII w. przez wybitnego architekta Tylmana z Gameren. Budowle powstały z fundacji Zofii Pudencjany księżnej Ostrogskiej-Zasławskiej, córki Mikołaja Spytka Ligęzy, z przeznaczeniem dla zakonu Benedyktynek. Śmierć fundatorki (w 1644 r.) przerwała budowę. Dopiero w 1654 r. Jerzy Sebastian Lubomirski, zmieniając pierwotną decyzję donatorki, podjął zamiar sprowadzenia tu pijarów, którzy w rok później osiedlili się tymczasowo w klasztorze. Staraniem księcia Lubomirskiego w 1659 r. nastąpiło również otwarcie szkoły pijarskiej, która wkrótce przekształciła się w słynne kolegium. Pijarzy gospodarzyli tu do 1786 r., kiedy to władze austriackie dokonały przejęcia majątku konwentu, a poszczególne budowle przeznaczyły na cele świeckie.

Okazała, późnobarokowa fasada dawnego konwentu zajmuje spory fragment ulicy. Pierwszy jego człon stanowi kolegium, jest to budynek jednopiętrowy, trójskrzydłowy, w zasadniczej części (skrzydło od ulicy) wzniesiony w latach 1703-1704 według projektu architekta Tylmana z Gameren w miejsce starszego, XVII-wiecznego obiektu. Jednoskrzydłowy budynek szkolny został w latach 1834-1835 przebudowany i powiększony przez Eliasza Rejcha, następnie w 1872 r. dobudowano doń dwa skrzydła (północne i wschodnie). Od wschodu do budynku szkolnego przylega duża sala gimnastyczna ukończona w 1960 r. W części pomieszczeń na parterze zostały zachowane pierwotne sklepienia kolebkowe. W skrzydle północnym znajduje się okazała, trójbiegowa klatka schodowa, wykonana podczas rozbudowy budynku w 1872 r., ozdobiona posągami Nauki i Sztuki dłuta Krzysztofa Bukały i Mariana Konopackiego. Rzeźby ustawione w 1987 r. stanowią repliki pierwotnych posągów zniszczonych przez Niemców podczas okupacji.

Rzeszowskie Kolegium Pijarów było szkołą wyższego typu; oprócz szkoły elementarnej i średniej było tu seminarium duchowne dla młodzieży zakonnej. Szkoła miała wysoki poziom nauki i doskonałych wykładowców. Jednym z nich był w latach 1737-1738 ksiądz Stanisław Konarski. W 1784 r. kolegium uległo likwidacji a w jego miejsce władze austriackie utworzyły w 1785 r. szkołę świecką - Cesarsko-Królewskie Wyższe Gimnazjum. W 1938 r. gimnazjum przemianowano na I Państwowe Gimnazjum i Liceum, nadając mu jednocześnie imię ks. S. Konarskiego, a po ostatniej wojnie przekształcono je na I Liceum Ogólnokształcące.

Liceum będące kontynuacją Kolegium Pijarów jest jedną z najstarszych szkół średnich w kraju. Jest cenioną placówką wychowawczą, znaną z wysokiego poziomu nauczania. Wielu jej wychowanków chlubnie zapisało się na kartach historii i kultury polskiej oraz dziejów regionu. Uczniami rzeszowskiego gimnazjum było wielu wybitnych Polaków, m.in.: Ignacy Łukasiewicz, Władysław Sikorski, Władysław Szafer, Julian Przyboś.

W 1984 r. Liceum odznaczone zostało Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.