PiS zdegustowane lokalizacją pomnika Wdzięczności Armii Czerwonej. Ratusz monumentu nie ruszy

RZESZÓW. Radni PiS ponownie poruszyli temat pomnika Wdzięczności Armii Czerwonej, który znajduje się na Placu Ofiar Getta. Uważają że „występowanie prezydenta w obronie tego pomnika niszczy dobry wizerunek naszego miasta”. Miejski Konserwator Zabytków: „z technicznego i formalnego punktu widzenia przenosiny nie są możliwe”.

Na początek przypomnijmy dwie kwestie. Pierwsza wiąże się z uchwałą podjętą kilka miesięcy temu przez radnych o przesunięcie pomnika na cmentarz Armii Radzieckiej, przy ul. Lwowskiej. Druga kwestia dotyczy ustawy dekomunizacyjnej, która jak wiemy określa, że pomniki znajdujące się na cmentarzu nie muszą być wyburzone.

Dodajmy, że w opinii IPN-u monument powinien zniknąć z Placu Ofiar Getta i jeżeli to się nie stanie, wojewoda może go usunąć, a kosztami operacji obarczony zostanie Urząd Miasta.

Czwartkowa konferencja PiS

Na czwartkowej konferencji PiS zameldowało się trzech radnych: Marcin Fijołek, Robert Kultys i Jerzy Jęczmienionka. Podczas wystąpienia zarzucali oni prezydentowi Rzeszowa, Tadeuszowi Ferencowi, że występowanie w obronie tego pomnika niszczy dobry wizerunek miasta Rzeszów.

„Trudno sobie wyobrazić, że w XXI w., w środku Europy, po tylu tragicznych doświadczeniach związanych z systemem totalitarnym i Armią Czerwoną, dzisiaj ktoś występuje w obronie pomnika, który tą armię upamiętnia. Nie jesteśmy sobie w stanie tego racjonalnie wytłumaczyć” – mówił Marcin Fijołek. 

„Miejsce pomnika Wdzięczności Armii Czerwonej (przyp. red.) jest na cmentarzu wojennym i niech ta tragiczna przeszłość znajdzie swój wyraz właśnie tam” – wyjaśniał Robert Kultys.

Ponadto podczas przemówienia były nawiązania do zbliżającego się święta 100. lecie odzyskania Niepodległości oraz do Pomnika Czynu Rewolucyjnego, znajdującego się tuż obok ronda Dmowskiego , a którego bryła wg. radnych PiS powinna zostać zachowana, jako symbol Rzeszowa.
 
Opinia Miejskiego Konserwatora Zabytków

O opinie w sprawia pomnika postanowiliśmy zapytać Miejskiego Konserwatora Zabytków, który utrzymuje tezę, że zarówno pod względem formalnym jak i technicznym przeniesienie obiektu graniczy z niemożliwością.

Ponadto, wiemy że sprawa przeniesienia pomnika była już realizowana w roku 1989. Stwierdzono wówczas, że przenosiny wiązały by się z ekshumacją znajdujących się na Placu Ofiar Getta pochówków: „Nie ma możliwości, aby tak duży pomnik bez szkody dla pochówków przenieść” – informuje Edyta Dawidziak, Miejski Konserwator Zabytków.

„Miasto zleciło ekspertyzę techniczną, która wykazała iż stan i budowa technologiczna pomnika nie pozwalają na jego translokację. W przypadku rozbiórki 70% pomnika uległo by zniszczeniu. Jego przenosiny wiązały by się z rozebraniem i odtworzeniem zupełnie innego pomnika” – dodaje Edyta Dawidziak.

Stanowisko prezydenta

Prezydent Rzeszowa uważa, że pomnik powinien zostać, pomimo pism kierowanych do Ratusza o natychmiastowe wyburzenie monumentu. Dodatkowo Tadeusz Ferenc nawiązał do zapisu w uchwale dekomunizacyjnej, która mówi, że pomników z cmentarza nie wolno usuwać.

„Temat wyburzenia pomnika jest, że tak powiem na tapecie. Nasze stanowisko jest następujące: za wszelką cenę bronić pomnik, który znajduje się na terenie cmentarza żydowskiego. Specjaliści stwierdzili, że gdybyśmy ruszyli pomnik, ten by się rozleciał” – mówił Tadeusz Ferenc.
 
Rys historyczny monumentu

Pomnik na Placu Ofiar Getta powstał w latach 50. Oficjalne jego odsłonięcie miało miejsce w roku 1951. Autorem pomnika jest warszawski rzeźbiarz Bazyli Wojtowicz. W latach 60. u podstaw pomnika wmontowano tablicę, która nadała mu nową wymowę, zdejmując z niego pierwotny wydźwięk Wdzięczności Armii Radzieckiej, na pomnik poświęcony wszystkim walczącym o wolność i niezawisłość narodu polskiego.